1606 – 1669

Rembrandt Harmenszoon van Rijn is de beroemdste Nederlandse kunstschilder, etser en tekenaar. Ook in zijn eigen tijd, de zeventiende eeuw, ging zijn roem tot ver voorbij de landsgrenzen. Hij maakte ongeveer driehonderd schilderijen, driehonderd etsen en tweeduizend tekeningen. Zijn meesterwerken kenmerken zich door een hoog contrast tussen licht en donker.

Vanaf zijn zevende ging Rembrandt naar de plaatselijke Latijnse school, wat uitzonderlijk was voor een zoon van een molenaar omdat de inschrijfkosten zo hoog waren. Hij leerde daar over de Bijbel, klassieke literatuur, Latijn en goede manieren. Hij kreeg daar ook les in kalligrafie en schilderen. Op veertienjarige leeftijd werd Rembrandt door zijn ouders ingeschreven aan de Universiteit van Leiden waar hij een paar jaar letteren studeerde. Rembrandt kreeg er ook theologie. Daar heeft hij de kennis van Bijbelse en mythische verhalen opgedaan die later zijn terug te vinden is in zijn schilderijen.

Hij verzamelde kunst, curiosa en oriëntaalse kleding als mantels en tulbanden. Deze objecten zijn vaak terug te vinden op de schilderijen van Rembrandt. In een boedelbeschrijving uit de periode waarin Rembrandt het financieel moeilijk had, blijkt dat zijn verzameling objecten meer dan 40.000 gulden waard was. In die tijd een enorm bedrag..

Rembrandt koos ervoor om schilder te worden en opende in Leiden zijn eigen atelier. Al snel werkte hij met een kunsthandelaar die zijn werken verkocht, wat hem aanzienlijke inkomsten opleverde. Hij beschouwde zichzelf als een historie- en portretschilder, was zelfverzekerd en vervaardigde in alle levensfasen, maar vooral na 1660 de door iedereen bewonderde zelfportretten

Vanaf 1631 was Rembrandt bekend om zijn eigen stijl: hij portretteerde mensen in een natuurlijke in plaats van geïdealiseerde stijl, verbeeldde emoties en creëerde dramatische voorstellingen gebruikmakend van het licht-donker-effect. Ook hij, zoals Vermeer, was beïnvloed door de Italiaanse kunstenaar Caravaggio, de meester van het dramatisch gebruik van licht en donker in zijn schilderijen.

Het oeuvre van Rembrandt wordt in vijf periodes ingedeeld, te beginnen met de Leidse periode (1625-1631). Vanaf ongeveer 1629 begint de ontwikkeling als kunstenaar, waarbij Rembrandt met contrasten begint te werken en zijn belangstelling voor de lichtbehandeling, na 1640 treedt een versobering in. In de jaren 1650 zijn penseelstreken duidelijk zichtbaar en de kleuren rijker.

In het decennium na de voltooiing van de Nachtwacht en de dood van Saskia is er een kentering in de productie van Rembrandt. De productie van schilderijen nam drastisch af. Hij schilderde geen portretten meer. Tekenen en etsen werden zijn hoofdbezigheid.

Rembrandt van Rijn, De Nachtwacht, 1642, olieverf op canvas, 379.5 x 453.5 cm. Collectie Rijksmuseum, Amsterdam