1872 – 1944

Piet Mondriaan wordt gezien als de pionier van de abstracte kunst. Voordat hij kwam tot zijn beroemde abstracte schilderijen heeft hij vele kunststijlen doorlopen.

Op jonge leeftijd leert hij van zijn vader, die onder andere tekenleraar was, tekenen. Het was vanzelfsprekend dat hij ook tekenleraar zou worden. Maar Mondriaan had een andere stip op de horizon gezet. Zijn uiteindelijke doel was om op de Rijksacademie in Amsterdam te komen, wat hem in 1892 lukte. Hij schilderde landschappen, stillevens en ook wel portretten in de toen gangbare stijlen als het Impressionisme, Fauvisme en Expressionisme.

In 1912 vertrekt hij naar Parijs waar hij de kubistische werken leert kennen van Picasso en Braque. Bij het Kubisme wordt de zichtbare werkelijkheid gefragmenteerd. Het lijkt alsof je door een gebroken ruit naar de dingen kijkt. Mondriaan neemt deze stijl over maar combineert dat met zijn eigen theoretische opvattingen.

Ziekte van zijn vader en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog brengt hem terug naar Nederland. Vanaf 1917 maakte hij alleen nog abstracte schilderijen. Hij noemde zichzelf een abstract-realist omdat hij zich liet inspireren door de werkelijkheid. In datzelfde jaar maakte hij een serie schilderijen van ‘dansende’, ritmisch geordende kleurvlakjes. Niet heel toevallig dat zijn werken dan ook dansend en ritmisch terugkomen in de eindshow van Remastered. Hij sloot de vergelijking met de waarneembare werkelijkheid uit door alleen de ‘primaire kleuren’ rood, blauw en geel te gebruiken, aangevuld met niet-kleuren als grijs, wit en zwart. Ook rangschikte hij vlakken en lijnen vanaf dit moment alleen horizontaal en verticaal. Het lijkt heel eenvoudig om deze werken te maken, maar Mondriaan zocht naar de ultieme compositie van lijnen, kleuren en vlakken. Tot aan zijn dood heeft hij geprobeerd het ideale schilderij te maken. Zelf zegt hij hierover:

“Ik construeer op een plat vlak lijnen en kleurcombinaties met ’t doel algemeene schoonheid zoo bewust mogelijk uit te beelden. […] ik wil de waarheid zoo dicht mogelijk benaderen en daarom alles abstraheeren tot ik kom tot het fundament […] der dingen. […] Ik vermeen dat ’t mogelijk is door horizontale en verticale lijnen, geconstrueerd bewust maar niet berekenend […] zoonodig aangevuld door andere richtingslijnen of gebogen lijnen, desnoods, te komen tot een kunstwerk even sterk als waar.”

In 1938 vertrok Mondriaan, door de dreiging van de Tweede Wereldoorlog, eerst naar Londen en in 1940 naar New York. Daar werd hij opgevangen door Harry Holtzman, die hem niet alleen aan een atelier hielp, maar ook meubilair en een platenspeler voor hem kocht en hem bekend maakte met de boogiewoogie- en bluesmuziek. Ook werd Mondriaan onmiddellijk opgenomen in de New Yorkse avant-garde.

Piet Mondriaan, Victory Boogie-Woogie, 1942-44 (onvoltooid)), olieverf, tape, papier, houtskool en potlood op doek, 127,5 x 127,5 cm. Collectie Kunstmuseum, Den Haag