1853 – 1890

Het beeld dat we tegenwoordig van kunstenaars hebben is afkomstig van het dramatische leven van Vincent van Gogh. Het is een geromantiseerd beeld dat in werkelijkheid slechts zelden bij kunstenaars voorkomt. Van Gogh is van jongs af aan een getormenteerd mens geweest, met een opvliegend en rusteloos karakter, ervan overtuigd dat iedereen tegen hem was. Iedereen behalve zijn broer Theo die hem tot aan zijn dood steunde en geld toestak. Van Gogh was een zware roker en door zijn armoedige leven en daardoor slechte voeding was zijn gezondheid ronduit slecht. Al in zijn jeugd leed hij aan depressies wat op een mentale ziekte kan duiden.

Het is voor Van Gogh een hele zoektocht geweest om uiteindelijk, op aanraden van zijn broer Theo, kunstenaar te worden. Hij heeft geprobeerd om als bediende bij de toenmalig gerenommeerde kunsthandel Goupil & Cie te werken, is lekenpredikant geweest en is zelfs als colporteur van Bijbels langs deuren gegaan. Niets beviel hem en niemand wilde hem in dienst houden.

Hoewel hij meermalen trachtte om aan de kunstacademies van Antwerpen en Brussel een klassieke kunstopleiding te volgen, heeft hij door zijn onstuimige karakter niets afgemaakt en zich verder als autodidact ontwikkeld. In de jaren dat hij bij Goupil & Cie, in Den Haag, Londen en Parijs werkte, greep hij de kans om naar de musea in die steden te gaan.

Pas in laatste vier jaar van zijn korte leven, hij werd 37 jaar, heeft hij met een koortsachtige werkdrift een groot deel van zijn schilderijen gemaakt. Vooral in de tijd dat hij in Arles woonde, in het door hem zo genoemde, Gele Huis, zijn tal van beroemde schilderijen ontstaan. Sterrennacht boven de Rhȏne (1888), De Sterrennacht (1889), Caféterras bij Nacht (1888) en Korenveld met Kraaien (1890) zijn schilderijen waarin Van Gogh zijn bewondering voor het licht en de kleuren van het zuiden van Frankrijk met veel elan weergaf. Zijn werkdrift uitte zich niet alleen in een grote hoeveelheid schilderijen maar juist ook in zijn schildershand. De wilde en tegelijkertijd regelmatig naast elkaar gezette dikke verftoetsen geven een dynamiek aan het werk dat tot dan toe niet eerder is toegepast. Van Gogh gebruikt niet alleen de kleuren die bij de streek passen – geel, blauw en groen – maar geeft het licht van de zon en de sterren weer door de manier waarop hij het schilderde in cirkelende bewegingen die de zindering voelbaar maken. In een brief aan zijn broer Theo zegt Van Gogh hierover:

“…onder een zwavelkleurige zon, onder een lucht van zuiver kobalt. Het motief is zo moeilijk! Maar juist daarom wil ik het onder de knie krijgen. Want het is ontzagwekkend, die gele huizen in de zon en dan de onvergelijkelijke helderheid van het blauw.”

Sterrennacht boven de Rhȏne, 1888, olieverf op doek, 72 x 92 cm. Collectie Musée d’Orsay, Parijs

De Sterrennacht, 1889, olieverf op doek, 74 x 92 cm. Collectie Museum of Modern Art, New York

Korenveld met Kraaien, 1890, olieverf op doek, 50,5 x 103 cm. Collectie van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Caféterras bij nacht (Place du Forum), 1888, olieverf op doek, 80,7 x 65,3 cm. Collectie Kröller-Müller Museum, Otterloo